In deze driedelige blogserie vertelt Iris Bakker, Founder van Levenswerken, over dierbaarheid en hoe zij dit toepast op de werkomgeving. In dit eerste deel: wat betekent 'Dierbaar' in algemene zin.

Levenswerken richt zich op het realiseren van vitaliserende werk-, woon- en leefomgevingen.

Dierbaarheid

De term ‘dierbaarheid’ werd voor het eerst genoemd door prof. Hans de Jonge en is een treffender woord dan ‘duurzaamheid’. ‘Whats in a name’ zul je denken. Duurzaamheid is verworden tot een gecommercialiseerde verzameling van losse op zich zelf staande en economisch verantwoorde producten. Kies ik een warmtepomp of een zonnepaneel? Wat levert mij het meest economisch gewin en waar krijg ik de meeste subsidie voor?  Echt duurzaam in het leven staan doe je pas als iets jou dierbaar is. Als iets jou dierbaar is, heeft het jouw aandacht en zorg je er goed voor. Zo kan oma jou dierbaar zijn en zorg je dat oma het goed heeft. Oma is hierdoor minder vaak ziek. Ook jouw plant op je werkplek kan jou dierbaar zijn, waardoor jij goed voor die plant zorgt. Dierbaarheid strekt zich eindeloos uit: jouw collega’s kunnen jou dierbaar zijn, zodat je oog hebt voor hun wel en wee. Je werkomgeving kan jou dierbaar zijn, zodat je deze koestert en er zorgvuldig mee omgaat. Door die zorg neemt de levensduur toe hetgeen duurzaamheid ten goede komt. Je kan ook jezelf dierbaar zijn waardoor je waakzaam bent en niet eindeloos doorwerkt, totdat je lichaam ‘burn-out uitroept. Dierbaarheid is dus allesomvattend.
Het gevolg van dierbaarheid is dat je beter zorgt voor je omgeving, dat je hiervoor oog hebt en vervolgens dat die jou zelf goed doet. In dit eerste blog kijken we naar wat dierbaarheid voor invloed kan hebben op je gedrag. Het tweede focust op minimalisatie van de ‘verdingde’ wereld en het derde legt het accent op de dierbare werkomgeving met minder belasting voor de natuur. Deze wat meer filosofische mijmeringen zijn specifiek gericht op de werkomgeving.

De omgeving

Eerst even een stapje naar het ervaren van onze omgeving. Dit doen we met onze zintuigen. We reflecteren ons continu op onze omgeving. Als er een boze baas achter ons staat, krimpen we wat ineen. Als je omsloten bent door kille grijze betonnen muren zonder enige lichtsprankeling, word je toch wat somber. Als je omgeving je je niet dierbaar is, maak je er maar al te snel een rommeltje van. Zo vind je op de duurste vierkante meters van een kantoor aan de Zuid-as allerlei kartonnen dozen en rommel in de hoeken. Zo zie je tal van levenloze dode en verlepte planten in de werkomgeving. Zo ‘vergeten’ medewerkers in een vergaderzaal hun stoelen aan te schuiven, zodat hun opvolgers in die ruimte een wanorde aantreffen. We leven in een gesystematiseerde gestandaardiseerde wereld waarbij de werkomgeving verworden is tot een resultante van tot het bot uitgeperste standaardcontracten. Markttermen als ‘authenticiteit’ en ‘uniciteit’ maskeren de hoge massakortingen in dit strengperssysteem. Eigenheid is ver te zoeken en dit draagt bij aan een werkomgeving die ons niet raakt, die ons niet dierbaar is, waardoor wij vervolgens niet duurzaam met die werkomgeving omgaan. Juist omdat onze zintuigen constant aan het reflecteren zijn, ervaren wij de rommeligheid, aandachtsloosheid en standaardisatie continu en vooral onbewust als onzorgvuldig. En onbewust extrapoleer je dit gevoel naar de conclusie ‘dan zullen ze ook wel minder zorgvuldig zijn naar mij toe’. En deze extrapolatie draagt vervolgens weer bij aan onzorgvuldig gedrag.

Als je echter dierbaarheid centraal stelt, dus dierbaar naar jezelf, dierbaar naar de ander, dierbaar naar de organisatie en dierbaar naar je werkomgeving, leidt dit tot duurzame relaties en een duurzaam gebruik van alle materie die Moeder Aarde ons beschikbaar stelt.

(foto: de snoeppot van OCW die zorgt voor sociale cohesie bij het Ministerie van OCW.)

donderdag 14 maart 2024permalink