nov28

Op 28 november houdt Healthy Workplace een symposium met als titel ‘Duurzame gedragsverandering van medewerkers’. Sander Hermsen, onderzoeker bij Hogeschool Utrecht, is een van de sprekers.

Hermsen is van huis uit gedragswetenschapper en studeerde ooit sociale psychologie en graphic design. Inmiddels is hij onderzoeker bij de Hogeschool Utrecht. Hij onderzoekt momenteel hoe je inzichten uit gedragswetenschappen beschikbaar maakt voor ontwerpers, zorgprofessionals en HR-professionals zodat zij op hun beurt hun klanten c.q. medewerkers kunnen helpen bij gezond gedrag. In zijn promotieonderzoek behandelde hij de vraag hoe technologie daarbij kan worden ingezet en of feedback (bijvoorbeeld via een stappenteller) zin heeft om mensen van ongezonde gewoontes af te helpen. Over dat laatste spreekt hij met name tijdens zijn bijdrage aan het symposium van Healthy Workplace.

Hermsen: “Een van de grotere problemen van gedragsveranderende en technologische interventies is dat ze niet sturen op gedrag, maar op intentie. Uit onderzoek blijkt echter dat er een grote kloof zit tussen intentie en gedrag. Bovendien zie je dat de mensen die het beste omgaan met die kloof de mensen zijn die het niet zo hard nodig hebben omdat ze al vrij stressvrij zijn, geen bijkomende problematiek hebben, hoogopgeleid zijn en een goed inkomen hebben. Bij de kwetsbare groep is die kloof echter veel groter: ze hebben soms de vaardigheden of de mentale ruimte niet en kunnen vaak niet een beroep doen op psychosociale hulpbronnen zoals optimisme en veerkracht.”

Volgens Hermsen gaat het mis wanneer mensen een toverstafje verwachten. “Een aanpak die meer kans heeft is als je er een totaalpakket van maakt, waarbij je mensen helpt bij de gewoontevorming, ze emotionele en motivationele steun biedt en er nog technologie aan toevoegt. In zo’n totaalpakket kan technologie een trigger zijn.” Wat ook goed werkt is, aldus Hermsen, wanneer je technologie zo inricht dat je wel direct op het gedrag stuurt. “Zo had ik tijdens mijn promotieonderzoek een vork met artificial intelligence die ging trillen als je te snel (twee happen binnen tien seconden) eet. En zoals bekend is er een oorzakelijk verband tussen snel eten en overgewicht, maagklachten en diabetes. Uit mijn onderzoek bleek dat zo’n interventie geen incidenteel, maar een duurzaam effect heeft.” Zo’n feedback kan ook een positieve stimulans geven: “Bij de TU/e hadden ze een proef waarbij personen een prachtige auditieve feedback kregen wanneer ze de perfecte schaatshouding aannamen. En ook dat werkt. Zo’n principe zou je ook kunnen toepassen bij bijvoorbeeld een zithouding in een werkomgeving.”

Hermsen heeft een aantal tips voor organisaties die technologie willen inzetten bij het stimuleren van gezond gedrag van medewerkers. “De eerste: houd rekening met weerstand. Iedere gedragsverandering brengt per definitie weerstand met zich mee. Een mooi voorbeeld is een project over zuiniger rijden met Zweedse buschauffeurs. Ze waren aanvankelijk supergemotiveerd om mee te werken vanwege hun beroepstrots. Op het moment dat ze wisten dat hun manager meekeek met het kastje in de bus dat het zuinig rijden ging meten haakt de helft echter af, omdat ze er niet op afgerekend wilden worden. Mensen willen ze namelijk vaak niet gecontroleerd voelen. Of ze zijn bang voor de gevolgen. Daarom moet je benadrukken dat de autonomie van de medewerker overeind blijft om de kans op weerstand te beperken. En toch kan het zelfs als in het belang is van de medewerker nog opgelegd voelen. Een tweede tip is daarom: kijk samen met medewerkers hoe je technologie wilt gaan inzetten. Maak er meer een bottom-up proces van: dat kost meer tijd, meer geld en meer energie, maar is uiteindelijk wel effectiever en duurzamer. Want je maakt de medewerker zelf eigenaar van het probleem.”

Een derde tip van Hermsen is om zo dicht mogelijk op de oorzaak in plaats van op het symptoom te zitten. “Ik zie de laatste tijd steeds meer technologie die erop gericht is om het leven in kantoortuinen draaglijker te maken. Bijvoorbeeld sensoren die het geluidsniveau in een kantoortuin weergeven. Mooi, maar het helpt de medewerker niet. Daarom moet technologie echt handvaten geven om actie te ondernemen. Het moet zoals de vork een ingebouwd handelingsperspectief hebben.”

Hermsen ziet dat nudging net als technologie in de werkomgeving te vaak als toverstaf wordt gezien. “Voorstanders van nudging zeggen dat het inspeelt op automatisch gedrag van mensen maar dat werkt maar in beperkte mate zo. Daarom geldt ook bij nudging: stuur op gedrag in plaats van op intentie. En laat het onderdeel zijn van een totaalpakket.”  

Tijdens zijn presentatie op het Healthy Workplace symposium op 28 november geeft Hermsen een aantal best practices van interventies met technologie die wel werken omdat ze sturen op gedrag in plaats van op intentie. Voor informatie over het symposium click hier.

donderdag 28 november 2019permalink