Op 27 november 2023 was het zover: het eerste Zorghuisvesting Congres. Een dag vol inspirerende sprekers met duurzaamheid als overkoepelend thema. Aanwezigen kwamen samen op het kantoor van VGZ in Arnhem, een treffende locatie.

Het evenement werd geopend door dagvoorzitter Wim Kooyman, Directeur bij Smart WorkPlace. Wim lichtte toe waarom duurzaamheid in de zorg zo belangrijk is: "Duurzaamheid en circulariteit zijn belangrijke vraagstukken die in de komende jaren alleen maar aan belang winnen. Hoe kun je vanuit beleid een waardevolle bijdrage leveren aan zorginstellingen die dit hard nodig hebben? Die vraag beantwoorden we vandaag.”

Energiebesparing

Als eerste spreker was het aan Sanne Habets – van Meegdenburg om deze dag vol informatie te beginnen. “VGZ heeft 4,1 miljoen verzekerden en 2 grote kantoren, maar ook 2 kleine satellietkantoren. Bij VGZ is er daarom een ‘team sustainability’ die vormen de aanjagers voor duurzaamheid.” Legt Sanne uit, “dat team heeft een duurzaamheidskompas opgezet, die geeft richting aan ons beleid. In het midden van dat kompas staat ‘gezond’ want dat is het belangrijkste uitgangspunt.” 

In 2023 heeft VGZ een aantal grote veranderingen doorgevoerd om duurzamer te handelen. Sanne Verwijst naar deze 3 punten omdat ze de grootste verandering teweegbrachten.

1.         Sluitingsdag kantoren
2.         Sluitingstijden vervroegen
3.         Temperatuur aangepast op seizoenen

Ze illustreerde de uitgangspunten: “Die sluitingsdag heeft te maken met bezetting na corona. Op vrijdagmiddag is er bijna niemand. We merkten dat het er verspild werd, omdat er wel veel dienstverlening was. We onderzochten wat we konden doen om dit tegen te gaan. We keken naar maatschappelijke exploitatie, maar dit levert niet heel veel volle werkplekken op. Dus hebben we het besluit genomen om op vrijdag dicht te gaan. Zo hoef je ook niet alle systemen weer aan en uit te zetten tussen het weekend.”

Die sluitingsdag is er ook in het andere kantoor in Eindhoven, gaf Sanne aan. "Daar valt ie op maandag, zodat niet beide kantoren tegelijk gesloten zijn.” De reactie van medewerkers in de organisatie is bij dit soort ingrijpende besluiten belangrijk. “We waren heel blij om veel begrip, meebewegen en weinig weerstand te ontvangen. Ondanks dat kantoor Eindhoven op maandag dicht is, waren mensen daar ook heel erg begripvol.”Dat is mooi, want de voordelen van het sluiten van de kantoren op die dagen zijn enorm. "Die zijn veelzijdig”, illustreerde Sanne. “Het klimaatsysteem kan uit, je hoeft geen lunch te maken voor een onbekend aantal aanwezigen en er is geen andere dienstverlening. Dit is voordelig én duurzaam.”  Daarnaast zorgt volgens de Sanne de sluiting voor meer bezetting op de andere dagen. “We hebben hierin mooie stappen gezet, want in minder dagen komen er meer mensen. Dat zorgt voor veel efficiëntere vulling van alle werkplekken.

Project C23

Na Sanne verwelkomen de aanwezigen Emma Rijpstra, Emma is duurzaamheidsconsultant bij project C23. “Project C23 zijn negen zorgorganisaties die samenwerken om te verduurzamen. Ook wij hebben een hiervoor een duurzaamheidscompas ontwikkeld. Je komt er namelijk niet meer omheen, we moeten iets doen met duurzaamheid.”

Een belangrijk punt voor verduurzaming in de zorg is natuurlijk de Green Deal 3.0 “De Green deal 3.0 is een stuk strenger in vergelijking met 1.0 en 2.0.” Geeft Emma aan, “In de vorige ‘deals’ was het allemaal wat vrijblijvend. Dat is bij 3.0 zeker niet meer zo, je moet aantoonbaar maken dat je bijdraagt aan gezondheidsbevordering en bewustwording van klanten, patiënten en medewerkers. Maar je moet ook duidelijk aangeven hoe je klimaatneutraal gaat worden in de zorg.”

De nulmeting is een punt waar veel over gesproken wordt tijdens het evenement. Volgens Emma is dit ook cruciaal. “Waar sta je nu? Een belangrijke stap is een situatieanalyse, we nemen dan een aantal interviews af om te kijken wat er al is en wat er al loopt, hiermee stellen we dan een nulmeting op. Vanuit daar volgt het duurzaamheidskompas. Dit geeft houvast voor die eerste stappen, want wettelijk gezien moet je het een en ander, maar er zijn ook vaak simpele ‘quick wins’ te behalen.” Een nulmeting en kompas geeft ook de mogelijkheid om te beginnen aan een businesscase. “We proberen dit altijd te vertalen naar een businesscases, want sommige maatregelen kosten geld, maar veel maatregelen kunnen ook geld besparen. Met deze aanpak kun je ook gemakkelijker naar je bestuur stappen om een plan goedgekeurd te krijgen.”

Energiefonds Overijssel

Joost Vlot spreekt vanuit het energiefonds Overijssel. Zijn presentatie opent met een belangrijke vraag: “Wat is financieel haalbaar qua duurzaamheidsbeleid?” Een belangrijke vraag, want zoals eerder in het evenement ook al aangehaald, niet alle maatregelen besparen geld.

“Als energiefonds zijn we bezig met het financieren van co2 reductie binnen de provincie, dat heet nu nog energiefonds want dat had eerder veel te maken met opwekken van energie. Maar nu zijn we ook bezig met besparen van energie.” Het is dus allang niet alleen meer een zaak van opwekken van groene energie geeft Joost aan. “Reduceren van energiegebruik is een efficiëntere en in veel gevallen beter haalbare manier. We helpen organisaties door deel te nemen en mee te denken. Dit gebeurt veelal bij kleine organisaties binnen Overijssel, maar we hebben ook mogelijkheden om bijvoorbeeld financiering te verstrekken aan grotere organisaties.”

Deze financiering is een nieuw onderdeel waar Joost veel mogelijkheden in ziet. “Wij zijn in gesprek om te kijken of wij vanuit energiefonds Overijssel Een gemeenschappelijke financiering op kunnen tuigen waar organisaties met een goed plan op die manier financiering kunnen ontvangen. Hiermee willen we een energieneutraal Overijssel in 2050 bereiken. We willen daarmee een fondsvermogen van 300 miljoen verkrijgen.”

Wie zou er dan in aanmerking komen voor die financiering? “De focus ligt op energieopwekking, energiebesparing en innovatie. Dit is een maatschappelijk fonds, we zijn er dus voor iedereen in Overijssel. Voor iedereen met een goed plan staat bij ons de deur gewoon open.” 

Duurzaam schoonmaken

Branchemanager zorg bij CSU, Meta Boelens en Niels van Geenhuizen, Manager duurzaamheid bij CSU.  Namen als volgende het podium. CSU is als schoonmaakbedrijf actief in het hele land. Onder de CSU Groep valt ook Tzorg. Tzorg is een landelijke zorgverlener van huishoudelijke ondersteuning en individuele begeleiding. CSU is dus op veel vlakken actief in de zorg. De aandacht die CSU besteed aan duurzaamheid hopen zij ook toe te passen in de zorg.

Niels van Geenhuizen opent de presentatie van CSU. “We MOETEN gaan rapporteren over duurzaamheid, we weten dat het er aankomt, we weten dat de maatregelen komen en dat ze streng gaan zijn." Maar volgens Niels gaat hiet niet meer alleen om wat we 'moeten'.

“Voldoen aan wet- en regelgeving vind ik bijvoorbeeld niet duurzaam, dat is het minimale wat je kan doen. Die ladder loop steeds hoger op, ‘beyond compliant, geïntegreerd, purpose’ die ladder kan je opklimmen en je mag zelf weten waar je wil staan. Bij CSU willen we de meest duurzame schoonmaakorganisatie zijn.” Volgens Niels stopt dat niet bij energieneutraal zijn. “We willen ook de hele zorgsector gidsen naar klimaat-punitiviteit, dat je juist toevoegt aan de wereld."

Maar hoe pas je dit toe? En waar kan je als organisatie beginnen.“Wij meten onze milieu impact, bij elke klant, dit vertalen we naar social impact, dit rapporteren we elk kwartaal aan onze klanten zelf, met waar we staan, en waar we heen willen” 

Het werken centraal

Aan Frederik van Steenbergen, Workplace Strategist bij YNNO, en Jan gerard Hoendervanger de taak om de laatste presentatie van de dag te geven. Na een intensieve dag vol informatie beloofd Jan Gerard een ander onderwerp aan te snijden. “We gaan het over een andere boeg gooien, duurzaamheid stond natuurlijk nu centraal, maar we gaan het hebben over efficiënt gebruik van huisvesting en hoe dit bij kan dragen aan betere zorg”

“We kijken als buitenstaander door het pand. Daar maken we dan filmpjes of foto's om te laten zien hoe wij dit zien.” Jan Gerard en Frederik tonen vervolgens foto's die zij hebben gemaakt tijdens een aantal van hun bezoeken aan zorginstellingen. “Zorginstellingen zijn veelal lange gangen met veel deuren. Deuren die dicht zijn zonder ramen en misschien zelfs, uit veiligheidsoverwegingen, op slot."

Op veel van de foto's die voorbijkomen zien we de typische A4’tjes die opgehangen worden op deuren, kastjes of apparaten. “Je kan een heel mooi boek maken van de verschillende a4tjes die opgehangen worden in een kantooromgeving, Ze zijn er om instructie te geven, iets te verbieden of iets te voorkomen. Het geeft duidelijk aan dat een werkplek niet ‘intuïtief’ is.”

Jan Gerard spits dan toe op de huidige uitdagingen in de zorg. “Ee moet steeds meer zorg geleverd worden, maar door minder mensen en met minder middelen. Efficiënt gebruik van ruimtes en efficiënt werken helpt hier enorm bij. Minder ruimte kost minder geld, en efficiënter werken scheelt je in FTE’s. Een goede en gezonde werkomgeving helpt hier enorm bij.” Om dit op te pakken en deze uitdagingen te tackelen moet je wel het hele bedrijf mee krijgen legt Jan Gerard uit. “Het verhaal gaat natuurlijk met het hele bedrijf gemoeid. Van behandelaren, cliënten, FM, HR, ICT tot de secretariaatmedewerkers. Iedereen heeft wat te willen over het flexibel inzetten van kamers. Vandaar ook onze uitspraak over ‘kamerstress’ dit is een reëele stress die werknemers ervaren in de zorg.” 

vrijdag 1 december 2023permalink