‘Hoe zou jij op dit moment een school vormgeven, rekening houdend met de ‘social distancing’ die de huidige COVID-19 situatie vereist?’ Dat vroegen Tarkett en EromesMarko aan studenten van het HMC.

De zestien studenten van het Hout- en Meubileringscollege (HMC) werkten in tien weken de vraag uit tot een ontwerp voor de ‘school van de toekomst’. Etienne Trum van Smart WorkPlace partner Tarkett schreef er onderstaand artikel over.

De tien weken zagen er voor de studenten als volgt uit: één dag in de praktijk, vier dagen op school. De praktijkdag vond plaats op de inspiratiecampus van EromesMarko, waar ze input kregen uit het werkveld en hoorcolleges over duurzaamheid, kleur- en lichtgebruik, inrichting, akoestiek, materiaal en binnenluchtkwaliteit. In de vier dagen op school kregen ze ruimte voor de uitwerking van de opdracht.

Vanuit het desk- en fieldresearch, de hoor- en werkcolleges, interviews met studenten, scholieren, docenten en andere schoolmedewerkers ontstond een voorlopig ontwerp, een schets en een ontwerp. Met duidelijke keuzes voor verkeer- en verblijfzones, leeromgevingen, materiaal en kleur.

Etienne Trum (Tarkett) en Wim van Schie (EromesMarko) kregen de taak om de studenten te begeleiden. Zij waren er van begin tot eind bij en bekeken alle onderzoeken, ontwerpen en presentaties en kwamen tot de volgende bevinding: ‘De gebruiker staat centraal, of het nu een student, docent of conciërge is. Met in het gebouw aandacht voor natuurlijk licht, groen en een functionele vloer afgestemd op het doel van elke specifieke ruimte.’

Deze bevinding werd uitgewerkt op zes punten:

1. De gebruiker van het gebouw staat centraal

Deze mening delen bijna alle studenten. Ze geven aan dat een schoolgebouw vooral een middel is, en geen doel op zich. Dat het gebouw baat heeft bij een aangenaam binnenklimaat dat iedereen optimaal ondersteunt in het persoonlijk functioneren en welbevinden. Of het nu - bijvoorbeeld - de leerling is die kennis opdoet, een docent die lesgeeft, een conciërge die toeziet op een opgeruimde omgeving of een andere gebruiker van de ruimte: een schoolgebouw is er voor iedereen. Al deze groepen bij elkaar representeren de ‘gebruiker’.

Deze gebruiker moet volgens de studenten in staat zijn om in iedere ruimte te kunnen werken of studeren. Op die manier is iedereen verbonden met de school en haar gebruikers. Naast deze flexibele invulling pleiten de studenten voor gemengde klassen en niveaus. Zo richten alle studenten zich eerst op een brede algemene ontwikkeling, samen met alle niveaus en leeftijden, en pas later op een studiekeuze of -richting. Dat zorgt voor meer aansluiting op, en begrip voor elkaar.

2. (Natuurlijk) licht is goed voor het welzijn én de productiviteit

Werken met weinig zonlicht of zelfs zonder ramen? Dat vindt niemand prettig, blijkt uit het onderzoek en daarna ook het ontwerp van de studenten. Volgens hen heeft licht en lichtsterkte een positief effect op de leerprestaties. Vooral blootstelling aan natuurlijke lichtinval is beter voor de concentratie, alertheid en productiviteit. Geen wonder dat hier zoveel aandacht voor is. 

De oplossing: meer en grotere ramen voor meer natuurlijke lichtinval. Dit zorgt voor een duidelijk dagritme. Is het vroeg donker? Dan maakt de ‘school van de toekomst’ gebruik van duurzame lichtbronnen: deze hebben een lange levensduur en een minimaal energieverbruik. Deze duurzame keuzes hebben niet alleen impact op het milieu, maar ook op de keuze van studenten voor een nieuwe school. Duurzaamheid is in hun wereld een thema dat steeds belangrijker wordt.

3. Planten maken gelukkig

Groen in de omgeving, of het nu binnen of buiten is, heeft een positieve uitwerking op iedereen. En zo ook op studenten en hun leeromgeving. Volgens hen helpt een plantrijke omgeving tegen stress en vermoeidheid en heeft het een positief effect op de productiviteit. Groen geeft ook nog eens sfeer aan ruimtes en voegt kleur toe.

Vervuilde lucht? De bladeren van veel planten nemen schadelijke stoffen op die ze afbreken via hun wortels. Zo leveren ze een bijdrage aan de schone lucht in een gebouw. Ook verhogen ze de luchtvochtigheid (tegen hoofdpijn en een droge huid) en spelen planten een grote rol in de akoestiek van een gebouw. Klinkt goed toch?

4. Vloeren hebben grote invloed op onze gezondheid

Geluidsoverlast staat in de top vijf van klachten op school. Iemand horen praten tijdens het lezen of schrijven laat de productiviteit met maar liefst 66 procent dalen. Vloeren spelen hier volgens de studenten een grote rol in. Zo ontstaat er met tapijttegels een prettige akoestiek, waarmee het schuiven van stoelen en tafels een stuk minder goed te horen is dan op een hardere vloer. Bij uitstek dus geschikt voor een leslokaal of een mediatheek. Een pvc-vloer is door het gemakkelijke onderhoud weer meer geschikt voor de kantine, waar vaak eten en drinken valt, of voor zeer druk belopen verkeerszones.

Ook de uitstoot van vloeren is een punt. Waar bestaande (oude) vloeren nog veel VOS (vluchtige organische stoffen) uitstoten, zijn deze in de school van de toekomst niet meer welkom.

5. Veel natuurlijke kleuren

Behalve een bijdrage in decoratief opzicht, werkt kleur ook motiverend en prikkelend: het speelt direct in op onze emoties, gedrag en welzijn. Zo kan kleur een ruimte opdelen en afstemmen op een specifiek doel: groen geeft een gevoel van ontspanning, blauw een geruststelling, rood een aanmoediging tot uitwisseling en oranje maakt ons optimistisch.

De kennis over deze kleuren deden de studenten op uit de kleurenstudie van Tarkett. Met die input kozen veel van hen voor natuurlijke- en aardetinten, met veel groen en lichte kleuren.

6. Voorkeur voor organische vormen en natuurlijke tinten

Hoewel rechthoekig bouwen en inrichten zeer efficiënt is, kiest het merendeel van de studenten voor organische vormen. Volgens de studenten draagt dit bij aan een gevoel van vrijheid en heeft het een positieve invloed op het geluksgevoel van de gebruikers. Bovendien vraagt een rond ontwerp minder energie om naar te kijken en staat het beter in harmonie met de natuur.

Hoe dit in de praktijk werkt? Met natuurlijke krommingen, gebogen lijnen en veel natuurlijke materialen. Dit alles samen met de natuurlijke kleuren, veel lichtinval en groen.

Wilt u meer weten over de school van de toekomst? Lees dan één van de eerdere blogs van Tarkett. Of lees meer over het kleurenonderzoek van Tarkett, de impact van VOS op het binnenklimaat of over de luchtkwaliteit op school.

vrijdag 6 augustus 2021permalink