Hebben relatietechnieken invloed op stress en zijn ze toepasbaar in een werkomgeving? Dat onderzocht Thomas de Jongh, studentonderzoeker van Smart WorkPlace partner Healthy Workplace.

In 2015 gaf ruim 35% van de werknemers aan dat werkstress de belangrijkste oorzaak is in werkgerelateerde verzuim. Dit blijkt uit een zelfrapportage van werknemers in de Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden (TNO, 2017). Het aantal werknemers dat werkstress regelmatig of zeer vaak ondervindt was in 2013 ongeveer 60%. Dit percentage ligt boven het EU27-gemiddelde van 53% (European Agency for Safety & Health at Work, 2013). Psychische klachten en aandoeningen kosten jaarlijks miljarden euro’s aan verzuim, presenteïsme en personeelsverloop. Om dit op te kunnen lossen is het mogelijk om de mentale belasting van het werk te verlagen, maar het is ook mogelijk om de mentale belastbaarheid van de werknemer te verhogen. Het onderzoek van De Jong richt zich op dat laatste.

In het onderzoek hebben tien werknemers van de afdeling sales, marketing en communicatie van Menzis Wageningen meegedaan aan een experiment. Dit experiment bestond uit het uitvoeren van de spierrelaxatietechniek gedurende twee weken. De deelnemers hebben middels de vierdimensionale klachtenlijst een voor- en nameting ingevuld. Naast de vierdimensionale klachtenlijst is er nog een subjectieve vorm van meten uitgevoerd in de vorm van een vragenlijst genaamd ‘Toepassen van ontspannen’. De resultaten van de voor- en nameting zijn vergeleken en geanalyseerd. De resultaten zijn op groepsniveau verwerkt in verband met de privacy van de werknemers.

Objectief

Objectief is er geen verbetering aangetoond ten opzichte van somatisatie, distress en angst. Hoewel relaxatietechnieken in theorie werken, blijkt dit in de praktijk toch lastig. De barrières die de deelnemers hebben ervaren hebben er mogelijk voor gezorgd dat het effect op objectief niveau niet zichtbaar is. De deelnemers gaven namelijk aan dat vanwege de drukte van de dag het moeilijk was om de oefening uit te voeren, daarnaast bleek het uitvoeren van de oefening in het bijzijn van collega’s die niet meededen erg ongemakkelijk.

Subjectief

Op subjectief niveau zijn wel positieve veranderingen waargenomen. Een paar opmerkingen zijn als volgt: “Ik heb het experiment als prettig ervaren en me weer bewust gemaakt van het belang van bewust ontspannen.” en “Tijdens de oefening word ik ontspannen en dat bleef ook zo de rest van de dag.”. Ook in de vragenlijst ‘Toepassen van Ontspanning’ is een positieve verandering waargenomen.

Zo kwam bijvoorbeeld naar voren dat:

- Negen van de tien deelnemers gaf aan dat bewust ontspannen de lichamelijke klachten soms tot vaak verbeterd.

- Negen van de tien deelnemers gaf aan dat bewust ontspannen soms tot vaak de helderheid van geest vergrootte.

- Geen van de deelnemers vond dat bewust ontspannen zijn of haar stemming verslechterde.

Conclusie

Uit het onderzoek kan geconcludeerd worden dat hoewel Progressieve Spierrelaxatie in de literatuur voor positieve effecten zorgt op vlakken als somatisatie, angst en distress dit niet aan de orde is geweest in de situatie waarin dit onderzoek heeft plaatsgevonden. De effecten die zijn waargenomen zijn alleen op subjectief niveau als positief bevonden en hoewel de oefening qua benodigdheden toepasbaar is, is er dankzij de barrières die de deelnemers ondervonden, tijd en ongemak, geconcludeerd dat er in de huidige situatie meer moet gebeuren om de juiste effecten te krijgen. Er zal in vervolgonderzoeken meer moeten worden ingezet op onderdelen als een gezonde en taboeloze werksfeer en het verspreiden van bewustzijn en kennis.

Lees hier het complete onderzoek.

Healthy Workplace is een samenwerkingsverband van zes partners: Smart WorkPlace partner Measuremen en ENGIE, Health2Work, Menzis, Planon en Hanzehogeschool Groningen.

donderdag 25 april 2019permalink