Sociaal welzijn op kantoor vraagt om méér dan een goede koffiecorner

4 min

 

Sociaal welzijn op kantoor vraagt om méér dan een goede koffiecorner

Op 4 oktober promoveerde Susanne Colenberg aan de TU Delft op haar studie 'Beyond the coffee corner'. Het proefschrift is zowel theoretisch interessant als relevant voor de praktijk.

Zes studies, elk met een verschillende onderzoekmethode, geven een goed onderbouwd beeld hoe de indeling en inrichting van kantoren kunnen bijdragen aan sociale interactie en verbondenheid.

Het proefschrift focust vooral op de sociale aspecten van welzijn. Hoe gaan mensen met elkaar om? Voelen zij zich thuis in de groep? Hoe kan de fysieke ruimte sociale interactie en verbondenheid ondersteunen? Een belangrijk onderwerp, temeer daar de coronapandemie en veelvuldig thuiswerken heeft onderstreept hoe essentieel sociaal contact is voor ons werk en welbevinden.

Meten van sociaal welzijn

Om meer inzicht te krijgen in wat sociaal welzijn op het werk inhoudt en de rol van het kantoor hierin zijn bestaande interviewdata geanalyseerd over hoe kantoorwerkers hun werkomgeving ervaren. Hieruit komen drie thematische clusters naar voren: 1) behoefte aan sociale interactie, nabijheid, verbondenheid, er bij horen; 2) positieve of negatieve omgevingskenmerken met betrekking tot identiteit, privacy, geluid en drukte; en 3) (territoriaal) gedrag, normen stellen en elkaar corrigeren versus onsociaal gedrag zoals onverschilligheid en polarisatie. Op basis van uitspraken van kantoormedewerkers en bestaande vragenlijsten is een schaal ontwikkeld waarmee je kunt meten welk effect veranderingen in de organisatie of werkomgeving hebben op sociaal welzijn. De schaal telt twee groepen met elk vijf indicatoren: ‘verbondenheid’ (goede en prettige relaties met collega’s, gevoel van saamhorigheid op het werk) en ‘veiligheid’ (de behoefte om geaccepteerd en gerespecteerd te worden).

Aandachtspunten voor workplace managers

Het literatuuronderzoek laat zien dat grote open werkruimten (‘kantoortuinen’) en veel achtergrondgeluid niet bevorderlijk zijn voor sociaal welzijn. Goed licht, planten en persoonlijke invloed op de omgeving hebben een positieve invloed op lichamelijk en psychisch welzijn. “Active design” leidt tot minder aaneengesloten zitten.

Op basis van haar andere studies onderscheidt Colenberg vier typen ontwerpstrategieën: comfort realiseren, gezond gedrag stimuleren, herstel ondersteunen, en sociaal welzijn bevorderen. De ‘comfortstrategie’ heeft betrekking op het verminderen van belasting en gezondheidsrisico's zoals stress door geluid of drukte. De andere drie benaderingen zijn gericht op het bevorderen van welzijn en het floreren van medewerkers door het versterken van hun mentale en fysieke reserves.

Een van de deelstudies laat zien dat kleine, relatief afgezonderde kamers zorgen voor een grotere tevredenheid met privacy en minder hinder van geluid met zich meebrengen dan privacy-schermen rondom het bureau, zachte vloerbedekking en het inperken van vrij zicht op de medewerkers.

Op basis van diepte-interviews met ervaren interieurontwerpers laat Colenberg zien hoe ontwerpers proberen om informele contacten en verbondenheid te stimuleren. Dit heeft een mind-map opgeleverd met doelen en middelen relaties, met als hoofddoelen verbinding (sociale cohesie, teamgeest) en sociale interactie (face-to-face ontmoetingen). Deze zijn uitgewerkt in indicatoren zoals zichtbaarheid, keuzevrijheid en openheid/beslotenheid, en op concreet niveau vertaald in bijvoorbeeld wand- en vloerafwerking en ruimtelijke lay-out. Ontwerpers focussen zich vooral op het stimuleren van toevallige ontmoetingen en het creëren van plekken waar mensen in een informele sfeer bij elkaar kunnen zijn. De oplossing wordt gezocht in aantrekkelijke, ruime, herkenbare en centraal gelegen pauzeruimtes. De verwachting is dat dit bijdraagt aan het gevoel van verbondenheid tussen de mensen die in het kantoor werken. Dit soort plekken is ook bedoeld om groepsidentiteit en een gevoel van geborgenheid uit te stralen. Daarnaast proberen interieurontwerpers door hun ontwerpkeuzes mensen aan te moedigen om informele interacties weg te houden van de werkplekken en zo ongewenste afleiding tegen te gaan. Verbondenheid kan ook gestimuleerd worden door het bieden van groeps-privacy voor persoonlijke gesprekken.

We weten al veel, maar ook nog veel niet

De ideeën en aannames van de ondervraagde ontwerpers klinken plausibel, maar moeten nog getoetst worden aan de daadwerkelijke invloed van kantoorruimten op hoe mensen zich voelen en gedragen in relatie tot anderen, om zo meer “evidence-based” te kunnen ontwerpen. Een andere vraag voor verder onderzoek is wat kantoormedewerkers ervaren als een “sociaal kantoor”. Welke “ontworpen functionaliteiten” beïnvloeden hun beleving en gedrag? Inzicht hierin is zowel van belang voor ontwerpers als voor leidinggevenden en werkplekmanagers die verantwoordelijk zijn voor de inrichting van de werkomgeving. Daarbij gaat het niet alleen goede pauzeruimten, maar ook om een goede balans tussen communicatie/concentratie en open/besloten ruimten, grootte en locatie van plekken, en plekken waar je zowel geconcentreerd kunt werken als kunt ontspannen en collega’s kunt ontmoeten. In combinatie met de vraag naar een optimale balans tussen thuis werken en op kantoor, vanuit het perspectief van de organisatie, teams, individuele medewerkers en de maatschappij, kan de volgende promovendus zich alvast warm lopen.

Sociaal welzijn op kantoor vraagt om méér dan een goede koffiecorner

Lees Beyond the coffee corner -  Workplace design and social well-being hier.


Een uitgebreidere beschouwing over dit proefschrift volgt in Smart Workplace Magazine 12

Delen:
Theo van der Voordt

Theo van der Voordt

Em. Ass. Prof. in Corporate Real Estate Management, TU Delft

Meer nieuws

De WorkPlace Xperience 2025 aftermovie

De WorkPlace Xperience 2025 aftermovie

vrijdag 25 april

Op 15 en 16 april 2025 zette 1.850 deelnemers de duurzame stap naar de gezonde en gelukkige werkomgeving van morgen.

Lees meer

Blog Wim Kooyman: Kantoorschaamte

Blog Wim Kooyman: Kantoorschaamte

donderdag 24 april

Kantoorleegstand dwingt ons niet alleen om opnieuw na te denken over de rol van de werkplek in ons leven, het doet tegelijk ...

Lees meer

Sweco opent locatie Wonderwoods in hartje Utrecht

Sweco opent locatie Wonderwoods in hartje Utrecht

donderdag 24 april

Het nieuwe kantoor van Sweco staat in Utrecht en biedt een nieuwe werkplek voor de afdelingen Srchitectuur, Stedelijke planning ...

Lees meer

Leegstaande kantoren bieden ruimte voor duizenden extra woningen

Leegstaande kantoren bieden ruimte voor duizenden extra woningen

woensdag 23 april

Tijdens een uitzending van BNR’s The Daily Move pleitte Wietse Walinga, directeur van Duurzaam Gebouwd, voor het benutten ...

Lees meer

De campus vraagt om flexibiliteit en schaalgrootte

De campus vraagt om flexibiliteit en schaalgrootte

woensdag 23 april

De mbo-campus moet een weerspiegeling zijn van de maatschappij, flexibel zijn om in te spelen op een veranderende onderwijsstrategie ...

Lees meer

Rapport belicht wat opgeleide Gen Z’ers écht willen

Rapport belicht wat opgeleide Gen Z’ers écht willen

woensdag 23 april

De Nederlandse technische sectoren staan aan de vooravond van een groot probleem: een flink deel van de ervaren vakmensen ...

Lees meer

Nieuw lab voor UvA door slimme aanpak bij netcongestie

Nieuw lab voor UvA door slimme aanpak bij netcongestie

dinsdag 22 april

Hoe realiseer je een nieuw Quantumlab te midden van netcongestie? RoyalHaskoningDHV helpt de Universiteit van Amsterdam ...

Lees meer

Tweede editie van BNW Index gelanceerd op WorkPlace Xperience

Tweede editie van BNW Index gelanceerd op WorkPlace Xperience

woensdag 16 april

YNNO en Smart WorkPlace (SWP) lanceerden vandaag de Benchmark voor de Nederlandse Werkomgeving (BNW Index) tijdens de WorkPlace ...

Lees meer

Iris Kranenburg wint ISS WorkPlace Talent of the Year

Iris Kranenburg wint ISS WorkPlace Talent of the Year

dinsdag 15 april

De winnares van de ISS WorkPlace Talent of the Year-award is Iris Kranenburg, werkzaam als Professional Huisvesting & ...

Lees meer

Annemarie Melissen wint ISS WorkPlace Manager of the year Award

Annemarie Melissen wint ISS WorkPlace Manager of the year Award

dinsdag 15 april

Tijdens de WorkPlace Xperience 2025 is Annemarie Melissen, Project Manager Real Estate bij FrieslandCampina, beloond ...

Lees meer

Navigating Stress wint de CSU Smart Solution of the Year Award

Navigating Stress wint de CSU Smart Solution of the Year Award

dinsdag 15 april

Navigating Stress is uitgeroepen tot winnaar van de CSU Smart Solution of the Year-award 2025. Geert Kruijswijk en Mirte ...

Lees meer

Full House Deal maakt ruimte voor 200.000 extra woningen

Full House Deal maakt ruimte voor 200.000 extra woningen

maandag 14 april

Door hybride werken worden kantoren structureel minder gebruikt. Veel organisaties kampen met lage bezettingsgraden, terwijl ...

Lees meer

Naar slimme kantoren en dynamische huurmodellen

Naar slimme kantoren en dynamische huurmodellen

maandag 14 april

Hybride werken gaat niet meer weg en dat heeft gevolgen voor de optimale werkplek op kantoor, nu en in de toekomst. In de ...

Lees meer

Whitepaper: Integrale waardengerichte businesscases

Whitepaper: Integrale waardengerichte businesscases

vrijdag 11 april

Businesscases en besluitvorming zijn een belangrijke stap in elk project. Maar hoe gaat de praktijk om met businesscases? ...

Lees meer

Duurzame werkomgeving die meebeweegt bij Essent

Duurzame werkomgeving die meebeweegt bij Essent

donderdag 10 april

In een gesprek met Smart WorkPlace vertellen Jan Klein Goldewijk (Essent) en YNNO-adviseur Jamie Douw over de realisatie ...

Lees meer

<span>Univé nieuwe partner Smart WorkPlace</span>

Univé nieuwe partner Smart WorkPlace

donderdag 10 april

De coöperatieve verzekeraar Univé wil verder blijven ontwikkelen naar de werkomgeving van de toekomst. Om nieuwe ...

Lees meer

Blog: Digitalisering loont

Blog: Digitalisering loont

woensdag 9 april

Steeds meer organisaties digitaliseren hun facility management processen. En dat is logisch: je bespaart kosten, verbetert ...

Lees meer

Mr. Green opent eerste franchise-locatie in Rotterdam

Mr. Green opent eerste franchise-locatie in Rotterdam

dinsdag 8 april

Mr.Green heeft op 28 maart 2025 de deuren geopend van zijn eerste franchise-locatie in Rotterdam, gelegen aan het Hofplein. ...

Lees meer

Croonwolter&dros nieuwe partner Smart WorkPlace

Croonwolter&dros nieuwe partner Smart WorkPlace

dinsdag 8 april

SWP-Partner Croonwolter&dros is al sinds 1875 druk met het ontwerpen, implementeren en beheren we onzichtbare technologieën ...

Lees meer

Impact van de gezonde werkomgeving op ons brein

Impact van de gezonde werkomgeving op ons brein

maandag 7 april

De City Table XL bij gemeente Amstelveen, samen georganiseerd met PD Group, gaf antwoord op een prangende vraag: wat doet ...

Lees meer

Terug naar boven